Endüstriyel Tasarım Başvurusu
Endüstriyel Tasarım Başvurusu Bir ürünün tümü veya bir parçası veya üzerindeki süslemenin, çizgi, şekil, biçim , renk, doku , malzeme veya esneklik gibi insan duyuları ile algılanan çeşitli unsur veya özelliklerinin oluşturduğu bütün olarak tanımlanmaktadır.
Teknoloji, kalite ve fiyat açısından benzer özellikli ürünler, 21. yüzyıl müşteri kitlesi tarafından tasarımların farklılık ve estetik özellikleriyle rekabet aracı olmaktadır.
Endüstriyel Tasarım Tescil Başvurusu yoluyla katma değerli ürünler üretmek, farklılaşmak, markalaşmanın da temelini oluşturmaktadır.
Endüstriyel Tasarım Başvurusu ile; ürünlerin dış görünüşleri koruma altına alınabilmektedir. Örneğin ; mobilya tasarımları, tekstil ürünleri , ayakkabı tasarımları gibi.
Endüstriyel Tasarımlar Kanunuyla (554 Sayılı KHK) sadece tescilli tasarımlar korunmaktadır. Tescilsiz tasarımlar Türk Ticaret Kanunun Haksız Rekabet hükümlerine göre ve Fikir ve Sanat Eserleri Kanuna göre korunmaktadır.
Endüstriyel Tasarımların tescil başvurusuna konu edilerek edilerek korunması ile tasarım tescil sahibi, tasarımı kullanmak konusunda inhisari (tekelci) haklara sahip olmaktadır. Tasarımların tescille koruma altına alınması neticesinde; üçüncü kişiler tasarım sahibinin izni olmadan tasarım konusu ürünleri; üretemez, piyasaya sunamaz, satamaz, ithal edemez, ihraç edemez, sözleşme yapmak için teklifte bulunamaz, ticari amaçla kullanamaz ve ticari maksatlı elde bulunduramaz.
Bir tasarımın başvuruya konu edilebilmesi için bazı şartları taşıması gerekir. Bunlar; yenilik, ayırt edici nitelik, ürün veya ürünün parçası, insan duyuları ile algılanabilen görünümü olarak özetlenebilir.
– Yenilik: Bir tasarımın aynısı, başvuru veya rüçhan tarihinden önce dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise, o tasarım yeni kabul edilir. Tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorlarsa aynı kabul edilir.
– Ayırt Edici Nitelik: Ayırt edici kavramı, bir şeye özgün nitelikleri, özellikleri belirtmek için kullanılır. Bir endüstriyel tasarımın tüketici üzerinde bıraktığı genel izlenim ile diğer bir tasarımın aynı tüketicide bıraktığı genel izlenim arasında belirgin bir farklılık oluşuyorsa o tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olduğu söylenebilir
– Ürün veya Ürün Parçası: Üründen bağımsız olan bir tasarım koruma altına alınmaz. Tescile konu olan tasarımın bir ürün veya parçasına uygulanmış olması gerekir. Bunlar kanunda; nesne, bileşik sistem veya bu sistemin parçaları, set, takım, ambalajlar, birden çok nesne veya sunuşun bir arada algılanabilen bileşimleri, grafik semboller ve tipografik karakterler olarak ifade edilmektedir.
– İnsan Duyuları İle Algılanabilen Görünüm: Tasarım, genellikle ürünün görünümü ile ilgili bir özellik olduğundan, başta görme duyusu ile algılanabilmesinin yanı sıra tüketicilerin beş duyusu ile de algılanabilecek farklılıklara sahip olabilir.
Endüstriyel Tasarım Başvuru işlemleri ortalama 6 – 9 ay içinde tamamlanmaktadır.
– İnceleme Aşaması
Endüstriyel Tasarım Tescil başvurusu, TÜRKPATENT tarafından; şekli, başvuruda bulunma hakkı, rüçhan hakkı ve mutlak red nedenleri (kamu düzeni ve genel ahlaka aykırı tasarımlar gibi) bakımından incelenir.
– İlan Aşaması
Gerekli kanuni şartlar yerine getirilmişse ve başvurunun geri çevrilmesini gerektirecek bir neden bulunmazsa tasarım sicile kayıt edilir. Tescili gerçekleşmiş tasarımlar, her ay yayımlanan Resmi Endüstriyel Tasarımlar Bülteni’nde ilan edilir. İlan süresi 2 aydır.
– Tescil Aşaması
Herhangi bir itiraz olmadığı takdirde ve tescil belgesi almaya hak kazanılır.
Endüstriyel Tasarım Tescilinin koruma süresi başvuru tarihinden itibaren 5 yıldır. Bu süre beş yılda bir yenilenmek suretiyle toplam 25 yıla kadar uzatılabilir. Tescil gerçekleştikten sonra tasarım hakkı tasarımcıya veya onun hukuki haleflerine aittir.